Vroedvrouw Rita Van Theemse: “Afrika heeft mijn hart gestolen”.

Met 38 jaar ervaring in DR Congo en veertig zendingen met Artsen Zonder Vakantie op de teller kent Rita Van Theemse de ‘Afrikaanse cultuur’ van binnen en van buiten. Afrika heeft mijn hart gestolen. Maar nu is het tijd aan de jongeren om uit te vliegen. Waarden en normen Rita Van Theemse trok in 1973 […]

Met 38 jaar ervaring in DR Congo en veertig zendingen met Artsen Zonder Vakantie op de teller kent Rita Van Theemse de ‘Afrikaanse cultuur’ van binnen en van buiten.

Afrika heeft mijn hart gestolen. Maar nu is het tijd aan de jongeren om uit te vliegen.

Waarden en normen

Rita Van Theemse trok in 1973 naar DR Congo als missionaris van de congregatie Zusters Kindsheid Jesu. Daar werkte ze 38 jaar als vroedvrouw. “Ik ben naar daar gegaan vanuit de gedachte dat ik een weldoener was. Maar al gauw leerde ik veel meer van hen dan andersom. Het positieve in mij heb ik grotendeels aan hen te danken.” Ze werkte 25 jaar in moeilijke omstandigheden, zonder elektriciteit en medische apparatuur. Ze leerde de lokale taal het Lingala, wat haar in staat stelde om nog beter met lokale collega’s en patiënten te communiceren en bovendien haar leven redde toen ze in een verkeerde taxi terechtkwam. Ze leerde de lokale waarden en normen kennen waardoor ze meer wilde begrijpen dan oordelen. “In de verschillende regio’s waar ik werkte, Oost-Congo, maar ook Benin en Rwanda waren mensen meestal heel gemotiveerd maar ontbrak het in de ziekenhuizen vaak aan de juiste infrastructuur waardoor het werken veel moeilijker verliep dan in België. Het is belangrijk dat je daar aandacht voor hebt en mensen aanmoedigt en feliciteert in die omstandigheden. En dat je vooral niet de hele tijd met je Westerse bril kijkt maar in hun schoenen gaat staan. Met die attitude bekom je samen zoveel meer.”

Continuïteit

Toen ze terug naar België kwam, wilde ze de band met Afrika behouden. “Ik heb er mijn hart verloren. Artsen Zonder Vakantie was voor mij de organisatie die zich het meeste richtte op de continuïteit van het werk met een blijvende impact. De partnerziekenhuizen bepalen zelf hun noden. Daarop worden de doelstellingen van de zending gebouwd. Als wij zelf onuitgesproken noden zien tijdens onze zending, maken wij hen er attent op en andersom geven wij hen ook de kans om  feedback te geven op wat wij anders kunnen aanpakken. Door mijn kennis van de cultuur werden mijn suggesties soms iets gemakkelijker aangenomen.” Ondertussen heeft ze met haar 77 jaar al veertig zendingen gedaan in vier verschillende landen. Nu wil ze jongeren de kans geven om uit te vliegen. Ze koestert haar levenslessen die ze nog kan inzetten via vrijwilligerswerk op het kantoor in Mechelen. “Na één jaar in Congo dacht ik, nu ken ik het land en de mensen bijna, na vijf jaar, dacht ik, nu begin ik het echt te kennen en na tien jaar dacht ik: ik ga het nooit volledig kunnen doorgronden.”

Metafoor van de boom

Wat ze vooral meenam uit haar Afrikaanse ervaringen, is het van dag tot dag te leven en weten dat je de kracht hebt om voor elk probleem een oplossing te bedenken. “Net zoals de vrouwen die ik zag in de tropische wouden in het binnenland. Zij liepen er lange afstanden met loodzware manden op hun hoofd. Als er een boom omviel en ze in de onmogelijkheid waren om hem op te ruimen, liepen ze er omheen en gebruikten ze de stam als steun om er eventjes op te gaan zitten en er het gewicht van hun manden op te laten rusten. Zo vervolgden ze hun weg.” Die metafoor heeft mij vaak geholpen in mijn leven om niet te blijven stilstaan bij onoplosbare problemen maar ze achter mij te laten, te zien waarin ze toch nuttig waren en vervolgens zonder omzien mijn weg verder te zetten. Dat heeft Afrika mij geleerd.”

Tekst : Ann Palmers

 

Help onze Afrikaanse collega’s om noodzakelijke medische zorg toegankelijk te maken.