Meer dan 100 zendingen
Begin de negentiende eeuw ontstond de congregatie van de Broeders van Liefde als antwoord op een gebrek aan aandacht voor mensen die psychisch lijden. De congregatie richtte zich op drie apostolaatswerken, de geestelijke gezondheidszorg, zorg voor mensen met een beperking en onderwijs. Voor hun werk in het Grote Merengebied richtten ze de ngo Fracarita Belgium op, die vijf jaar geleden haar erkenning door DGD verloor. Niettemin blijft Fracarita haar werkzaamheden voortzetten, o.a. in samenwerking met Artsen Zonder Vakantie.
Joost Van Heesvelde: “Over de jaren heen – uitgezonderd van deze pandemieperiode – gingen er zo’n vier à vijf experten per jaar naar onze centra in Rwanda, Burundi en DR Congo. Dat waren vooral psychiaters, neurologen, psychologen, psychiatrische verpleegkundigen en orthopedische teams. Dat moeten over de jaren heen al meer dan 100 zendingen geweest zijn.”
Traditionele genezers
Van Heesvelde ziet vooral een nood op vlak van geestelijke gezondheidszorg in de regio. “Er zijn daar weinig tot geen specifieke opleidingen op het vlak van psychiatrie.
Ondertussen konden enkele generalisten zich door onze ondersteuning specialiseren maar veelal ontbreekt het de bevolking nog aan kennis over wat ze met bepaalde geestesziekten moeten doen. Er wordt veel beroep gedaan op traditionele genezers of nog erger, ze worden opgesloten of zelfs geketend. Zoals dat vroeger bij ons ook het geval was.”
Neurologie versus psychiatrie
“Dertig procent van de patiënten die op consultatie komen in de psychiatrische centra lijdt aan epilepsie, een aandoening die in België onder de neurologie wordt geplaatst. Maar in die regio wordt nog vaak de link gelegd naar ‘boze geesten in je hoofd’ waardoor die mensen in onze psychiatrische centra terechtkomen.” In totaal bouwden de Broeders van Liefde eenentwintig psychiatrische centra in het Zuiden en een twintigtal centra voor zorg en welzijn waar mensen met allerlei beperkingen terechtkunnen. De samenwerking met Artsen Zonder Vakantie concentreert zich in centra in Oost-Congo, Burundi en Rwanda. In het laatste land merkt Joost de laatste jaren een sterke vooruitgang in de toegankelijkheid van de zorg. “Door het oprichten van mutualiteiten en een verplichte aansluiting van alle burgers, krijgen de mensen een sociaal vangnet waardoor ze toegang krijgen tot de juiste zorg. Ook op het vlak van uitrusting en apparatuur zien we een positieve evolutie.”
Leergierigheid
Tot slot wenst Joost Artsen Zonder Vakantie het allerbeste. “De honger naar kennis in de regio is heel groot. De leergierigheid van onze lokale mensen is me bijgebleven toen ik een vorming van medische vrijwilligers bijwoonde. Artsen Zonder Vakantie kan die unieke combinatie van kwalitatieve zorgverlening én kennisuitwisseling aanbieden. Die manier van werken verdient een blijvende plek binnen de ontwikkelingssamenwerking.”
Tekst: Ann Palmers
