Van vrijwilliger tot directeur
Jan Goossens startte als vrijwilliger bij Artsen Zonder Vakantie. In een tijdschrift voor verpleegkundigen ontdekte hij de organisatie waarmee hij zich opnieuw voor Afrika kon engageren waar hij eind jaren ’80 twee jaar vertoefde, samen met zijn vrouw Els, vroedvrouw en tevens vrijwilliger voor Artsen Zonder Vakantie. Hij herinnert zich de briefings en debriefings nog goed die in 1995 plaatsvonden aan de keukentafel van oprichters Frans De Weer en diens toenmalige vrouw Hilde Mattelaer. Na drie jaar werd hij als eerste medewerker aangenomen en bezocht door de jaren heen ziekenhuizen in elf Afrikaanse landen op zoek naar mogelijkheden om hen te ondersteunen. Nadien leidde hij de organisatie nog vier jaar als directeur tot in 2012.
Kleine ingrepen maken groot verschil
Wat hij leerde uit die periode is dat we als ngo volgens hem vooral moeten inzetten op wat we voor individuele mensen kunnen betekenen. “We moeten omzichtig omspringen met wat ‘duurzaamheid’ precies inhoudt en goed kijken waarin je werkelijk het verschil kan maken als organisatie. Welke vooruitgang je kan boeken met kleine interventies.”
Zo denkt hij bijvoorbeeld aan de kangoeroemethode die zijn vrouw Els had aangeleerd in het ziekenhuis van Walungu, DR Congo, waardoor de overlevingskansen van vroeggeboren kinderen verhoogde, of een kind dat orthopedische hulp kreeg waardoor het terug kan lopen. “Dat verhoogt zijn kans op het vinden van een job later waardoor dat kind uit de armoede kan komen. Zo denk ik bijvoorbeeld ook aan het fistelproject dat we deden. Dat was een project waarbij, door een chirurgische ingreep, de stigmatisatie van de getroffen vrouwen kon worden gestopt. Voor ons zijn het kleine ingrepen maar voor die vrouwen was het een verschil tussen een leven van uitsluiting of opnieuw kunnen integreren en een duurzaam leven kunnen oppikken.”
Niet overschatten
Jan Goossens benadrukt dat het belangrijk is dat we in de internationale samenwerking onszelf niet moeten overschatten en dichtbij de realiteit van het veld moeten blijven met onze ingrepen. “Zo herinner ik me bijvoorbeeld dat onze mensen in de beginjaren een prematuurtje hadden gered. Iedereen was euforisch. Maar de moeder van dat kindje was niet blij, want dat was een zorgenkind en ze had er thuis nog zeven andere rondlopen.”
Wereldverbeteraar
De wereldverbeteraar die hij was als zeventienjarige zit nog steeds in hem. “Tu peux quitter l’Afrique, mais l’Afrique ne te quitte pas” zeggen ze. Ik kijk heel tevreden terug op al die jaren en daarom blijf ik doen wat ik doe binnen ontwikkelingssamenwerking, ook momenteel als directeur bij Mamas for Africa.
Ik hoop van harte dat Artsen Zonder Vakantie bij zijn roots blijft want de medische ingrepen in combinatie met de opleidingen en kennisuitwisseling zorgen voor een verschil in het leven van duizenden mensen.”
Tekst: Ann Palmers
